Osmanlı Hanedanı
| Osmanlı Hanedanı | |
|---|---|
 |
|
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
| Kurucu | Osman Gazi |
| Son Hükümdar | VI. Mehmet |
| Kuruluş tarihi | 1299 |
| Yıkılış tarihi | 1922 |
| Milliyet | Türk (Kayı boyu’ndan) |
Osmanlı Hanedanı, Osmanlı İmparatorluğu’nu yaklaşık 622 yıl yöneten hanedandır. Osmanlılar, Osmanoğulları, Âl-i Osman ve Hanedan-ı Âl-i Osman olarak da bilinir. Hanedan adını, Osmanlı Beyliği’nin kurucusu olan Osman Bey’den alır. Osmanlı Hanedanı’nın 1299 yılında başlayan yönetimi, 1922 yılında Ankara Hükümeti‘nin saltanatın kaldırılmasıyla son bulmuştur.
Osmanlı Hanedanı’ndan hükümdar olanlar yaygın olarak padişah olarak bilinir. Ancak kuruluş yıllarında hükümdarlık unvanı bey ve gazi idi ve bunun yerine daha sonra han unvanı kullanıldı. Sultan unvanı da Osmanlı Hanedanı’nda yaygın kullanılan bir unvandı; ama bu unvan erkek hükümdarların yanı sıra kadınlar için de kullanılıyordu.
Konu başlıkları |
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
- Ana madde: Osmanlı Devleti kuruluş dönemi
Osmanlı Hanedanı’nın kurucusu Osman Bey, Anadolu Selçuklu Devleti’nin uç beylerinden biriydi. Bizans sınırına yakın bir bölgede Anadolu Selçuklu Devleti’ne uç beyi olarak hizmet ediyordu. Başarıların ardından Anadolu Selçuklu Devleti tarafından Osman bey bulunduğu bölgenin kendisine sancak ve tuğ verilerek eyalet beyi ilan edildi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra küçük bir uç beyliğinin çekirdeğini oluşturduğu bu eyalet bağımsız kaldı ve zamanla Osmanlı Beyliği olarak adlandırıldı. Kendisi de bu devletin ve hanedanın ilk hükümdarı oldu. Osman Bey’den sonra devletin başına oğlu Orhan Bey geçti.
Fatih’in Kanûnnâmesi
Fatih Sultan Mehmed’in saltanatının son yıllarında oluşturulan “Kanunname-i Âli Osman”, daha önceki padişahların yazılı kurallarını birayaya getirmekle birlikte, devlet yönetimini aşırı merkeziyetçi bir yapıya dönüştürmüş ve padişahı “mutlak hakim” kılmıştır. Fatih Kanûnnâmesi olarak anılan bu düzenlemede, tahta çıkan şehzadenin, erkek kardeşlerini öldürtmesine yasallık kazandırmasıyla ünlüdür
Ve her kimesneye evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların nizamı âlem için katletmek münâsibdir
Hanedanın Sonu
- Ana madde: Osmanlı Devleti dağılma dönemi
Osmanlı Hanedanı’ndan son padişah olan Vahidettin, I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmış Osmanlı İmparatorluğu’nun da son hükümdarıydı. Anadolu topraklarının bölünmesini öngören Sevr Antlaşması’na karşı Anadolu’da gelişen Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasının ardından, VI. Mehmed’in hükümdarlığına Kurtuluş Savaşı‘nı engellemeye çalıştığı ve milletin iradesine aykırı hareket ettiği iddialarıyla son verildi. Padişah çevresiyle birlikte İstanbul’dan ayrılan İttifak Devletlerinin donanması ile yurtdışına kaçtı. [1] Günümüzde hâlen Osmanlı Hanedanının mensupları dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşamaktadır. Şu anda Aile Reisi Abdülmecit’in tahta çıkmayan oğlu Mehmet Burhanettin Efendi’nin torunu Osman Bayezid Osmanoğlu’dir.
Osmanlı sultanları ve halifeleri
- Ana madde: Osmanlı padişahları listesi
Moğol Hanı Hülagü, 1258’da halifeliğin merkezi konumundaki Bağdat’ı fethetmiş, Abbasi soyundan gelenleri de öldürerek bu makama son vermişti. Fakat feth sırasında kaçan bazı Abbasi üyeleri, Memlüklüler’e sığınarak burda halifeliği tekrar ilan ettiler (13 yy.). Bu halifeliğin dini törenlerde protokolde durmaktan başka bir siyasi otoritesi yoktu. Bu şekilde yaklaşık üçyüz yıl devam eden bu durum I. Selim’in Mısır’ı fethetmesiyle sona erdi. Hilafetin koruyuculuğu Osmanoğullarına geçti. O dönemin halifesi III. Mütevekkil İstanbul’a getirilerek hayatını siyasi yetkisi olmadan burda geçirmiştir.
1 Kasım 1922 tarihinde Saltanatın Kaldırılması’ndan sonra da Ankara Hükümeti halife olarak, T.B.M.M.’nin seçtiği Halife Abdülmecid Efendi’den, sadece Müslümanların Halifesi unvanını kullanması ve gösterişli hareketlerde bulunmaması istemişti. Abdülmecid Efendi, T.B.M.M. Yönetimi tarafından halife seçildikten sonra kendisine verilen talimâta aykırı olarak, “Halife-î Müslimin” unvanından başka sıfat ve unvanlar kullanarak, Cumhuriyet hükûmetinin talimâtı dışına çıktı. Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid Efendi’nin, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyetin İlânından sonra gerçekleştirmeyi planladığı devrimlere engel olabilmesi ihtimal dahilinde bulunan bir hilafet kurumuna karşı en sert tedbirleri almaktan kaçınmayacağını göz ardı etmemesi gerekirdi. Bir taraftan Abdülmecid Efendi’nin, bu yanlış yöndeki davranışları Halifeliğin kaldırılması için bahane edilerek ve diğer taraftan da başka sebepler ileri sürülmek suretiyle, hilafet müessesesi 3 Mart 1924 tarihli Halifeliğin kaldırılması ve Hanedan-ı Osmaniye’nin Türkiye Cumhuriyeti memâlik-î hariciyesine çıkarılmasına dair kanûn ile sona erdirildi.
Osmanlı padişahlarının eşleri ve valide sultanlar
Hanedan Reisleri (1924-…)
- Ana madde: Osmanlı Hanedan Reisleri
Hanedan Reisi, saltanatın kaldırılmasından (1 Kasım 1922) sonra Osmanoğulları ailesinin başkanlarının kullandığı unvandır.
badefeworld 